Thuis zelf kaarsen maken is niet alleen een hobby meer. Voor veel makers is het een manier om even rustig aan te doen, bewuster te zijn van wat ze in huis halen en weer in contact te komen met natuurlijke materialen. De juiste ingrediënten kiezen om je eigen kaarsen te maken is niet alleen een technische keuze, maar ook een morele en zintuiglijke keuze.
Elke keuze die je maakt, heeft invloed op het eindresultaat, van het kiezen van een natuurlijke was die bij je waarden past tot het kiezen van de juiste geurolie voor kaarsen die goed werken en heerlijk ruiken. Deze gids laat je zien hoe je op een doordachte en milieuvriendelijke manier kaarsen kunt maken, zodat je leert wat echt belangrijk is bij het maken van een schone, veilige en plezierige kaars.
Dit artikel probeert je niet bang te maken met ingewikkelde chemie of strenge regels. In plaats daarvan richt het zich op duidelijkheid, praktisch inzicht en vertrouwen, zodat je betere keuzes kunt maken en plezier kunt hebben in het creatief bezig zijn.
Waarom milieuvriendelijk kaarsen maken belangrijk is
Mensen zien kaarsen vaak als rustgevend, gezond en troostend, maar dat komt niet altijd overeen met hoe ze worden gemaakt. Veel kaarsen die in grote hoeveelheden worden geproduceerd, maken gebruik van wassoorten op basis van aardolie, synthetische stabilisatoren en sterke geurstoffen die bij verbranding schadelijke bijproducten in de lucht kunnen vrijgeven. Daardoor is het moeilijk om het idee van een kaars als iets rustgevends te rijmen met de manier waarop deze daadwerkelijk de kwaliteit van de binnenlucht en het milieu beïnvloedt. Dit is op de lange termijn belangrijk, vooral voor mensen die veel kaarsen branden en hun huis schoon en in balans willen houden.
Als je ervoor kiest om je eigen kaarsen te maken, verandert die relatie volledig. Je hebt volledige controle over wat er in je kaars gaat, van het soort was tot de manier waarop de geur wordt toegevoegd. Bij het maken van milieuvriendelijke kaarsen moet je materialen gebruiken die steeds opnieuw kunnen worden gebruikt, ingrediënten kiezen die schoner branden, onnodige vulstoffen of chemische stabilisatoren vermijden en geuren kiezen die veiliger en transparanter zijn. Dit betekent niet dat je concessies hoeft te doen aan de geurkwaliteit, de brandprestaties of het uiterlijk, wat belangrijk is. Als je zorgvuldig kiest, kunnen natuurlijke was soorten en goed gemaakte geuroliën net zo goed werken als, en vaak zelfs beter dan, gewone wassoorten.
Wax begrijpen: de basis van elke kaars
Elke kaars heeft een fysieke en functionele basis van wax. Deze bepaalt hoe de kaars smelt, hoe gelijkmatig hij brandt, hoe lang hij meegaat, hoe hij de geur vasthoudt en hoe die geur in de kamer terechtkomt. Het beïnvloedt ook het uiterlijk en het gevoel van het oppervlak, en of een kaars natuurlijke visuele effecten krijgt, zoals een matte of glanzende afwerking. Met andere woorden, was is meer dan alleen een manier om geur vast te houden; het zorgt ervoor dat de kaars zich vanaf de eerste tot de laatste keer branden gedraagt zoals hij doet.
Het belangrijkste bij het maken van je eigen kaarsen is dus het kiezen van de juiste natuurlijke was. De was die je kiest, is van invloed op al het andere, zoals de geurintensiteit, de grootte van de lont, de vorm van de houder en zelfs de uithardingstijd. Een plantaardige was reageert anders op warmte dan een was op basis van aardolie, en een zachtere was gedraagt zich anders dan een hardere was. Als je weet hoe dit werkt, kun je problemen zoals tunneling, een zwakke geurverspreiding of ongelijkmatig branden voorkomen. Je kunt dan ook kaarsen maken die veilig, stabiel en leuk in gebruik zijn.
Wat maakt een was ‘natuurlijk’?
Natuurlijke was is meestal afkomstig van planten of andere hernieuwbare biologische bronnen. Natuurlijke wassoorten zijn biologisch afbreekbaar en produceren bij verbranding minder roetdeeltjes dan paraffine, dat wordt gemaakt van olie.
Enkele veelvoorkomende soorten natuurlijke was zijn:
- Sojawas is afkomstig van sojabonen.
- Koolzaadwas is afkomstig van koolzaad- en canola-planten.
- Kokoswas wordt gemaakt van mengsels van kokosolie.
- Bijenwas komt van honingraatstructuren.
Elk type heeft een andere manier van branden, voelt anders aan, ruikt anders en heeft een ander effect op het milieu.
Sojawas: een natuurlijke was die makkelijk is voor beginners
Sojawas is super populair bij mensen die thuis hun eigen kaarsen willen maken.
Het is:
- Hernieuwbaar
- Biologisch afbreekbaar
- Makkelijk te smelten en te gieten
- Compatibel met veel geuroliën
Sojawas brandt langzaam, waardoor kaarsen lang meegaan en er zacht en romig uitzien. Het houdt ook geuren goed vast, waardoor het super is voor het maken van kaarsen met geurolie.
Sojawas kan daarentegen gevoelig zijn voor temperatuurschommelingen en soms een wit kristallijn patroon ontwikkelen. Dit heeft geen invloed op de werking; het is gewoon een natuurlijk effect van de kristallisatie van plantaardige was.
Als je net begint en betrouwbare resultaten wilt, is soja een goede keuze.
Koolzaadwas: een duurzaam Europees alternatief
Koolzaadwas wordt steeds populairder voor het maken van milieuvriendelijke kaarsen, vooral in Europa.
Het heeft een kleinere transportvoetafdruk voor Europese fabrikanten, groeit goed en concurreert niet met voedselgewassen, zoals soja dat wel doet. Het zorgt voor een glad oppervlak, verspreidt een sterke geur en brandt gelijkmatig.
Koolzaadwas is een geweldige natuurlijke was voor zowel containers als gegoten kaarsen. Het werkt ook uitstekend met geurolie voor kaarsen. Koolzaad is een uitstekende keuze voor fabrikanten die een lage impact op het milieu willen hebben en toch geweldige resultaten willen behalen.
Kokoswas: een luxe gevoel met een schone verbranding
De textuur van kokoswas is zachter, romiger en luxer. Het wordt vaak gemengd met kleine hoeveelheden andere natuurlijke was soorten om het stabieler te maken.
Het geeft:
- Een geweldige geurverspreiding
- Ziet er glad en glanzend uit
- Brand heel schoon
Kokoswas is geweldig voor kaarsen met ingewikkelde of subtiele geuren en wordt vaak gebruikt in hoogwaardige kaarsen. Je eigen zelf kaarsen maken met de nadruk op zintuiglijke kwaliteit is een verfijndere ervaring, ook al kost het iets meer.
Bijenwas: natuurlijk geurend en structureel sterk
Bijenwas is in technische zin natuurlijk, maar komt niet van planten. Het ruikt zoet en naar honing, en brandt zeer schoon.
Je kunt het het beste gebruiken voor:
- Pijlerkaarsen
- Taps toelopende kaarsen
- Kaarsen met weinig of geen geur
Het toevoegen van geurolie aan bijenwaskaarsen werkt niet altijd even goed, omdat bijenwas al een sterke geur heeft. Het is beter voor mensen die houden van zachte, natuurlijke geuren.
Hoe kies je de juiste natuurlijke was
Bij het kiezen van een natuurlijke was is het belangrijk om verder te kijken dan alleen een simpele lijst. Je moet ook nadenken over hoe de kaars gebruikt zal worden. Een gegoten stompkaars moet sterk genoeg zijn om zijn vorm te behouden, terwijl een kaars in een houder die op een plank staat en urenlang langzaam brandt, andere eisen heeft. De brandduur is ook belangrijk. Sommige soorten was smelten langzamer en gaan langer mee, terwijl andere hun geur sneller en sterker afgeven. Deze keuze hangt ook af van of je van een subtiele sfeer houdt of van een sterke geur.
Ook is het belangrijk wat je belangrijk vindt in het milieu en waar je graag naar kijkt. Sommige makers vinden het belangrijk dat hun materialen uit de buurt komen of dat de landbouw duurzaam is. Anderen vinden het belangrijker hoe het oppervlak eruitziet, bijvoorbeeld of het mat, romig of glanzend moet zijn. Er is niet één ‘beste’ wassoort; er is alleen de wassoort die het beste past bij het ontwerp, het doel en de waarden van je kaars. Daarom moet je altijd was en geur samen kiezen. Ze werken samen als een systeem, niet als afzonderlijke delen. Als je ze naast elkaar zet, lijken de kaarsen alsof ze met opzet zijn gemaakt in plaats van per ongeluk.
Waar je op moet letten bij het kiezen van je natuurlijke was:
- Vorm van de kaars (container vs. pilaar): Containerkaarsen werken het beste met zachtere wassoorten zoals soja, koolzaad of kokosmengsels, omdat ze goed aan glas hechten en gelijkmatig smelten. Pijlerkaarsen of gegoten kaarsen die hun vorm moeten behouden zonder te buigen of uit elkaar te vallen, zijn beter af met stevigere wassoorten of mengsels die structurele sterkte hebben.
- Gewenste brandduur: Als je kaarsen wilt die lang en langzaam branden, zoek dan naar wassoorten die bij een hogere temperatuur smelten en langer nodig hebben om een smeltbad te vormen. Wassoorten die sneller smelten, geven de geur sneller af, maar gaan over het algemeen minder lang mee.
- Geurprestaties: Sommige wassoorten zijn beter in het vasthouden en afgeven van geur dan andere. Kies een wassoort die bekend staat om zijn goede geurverspreiding bij zowel hoge als lage temperaturen als geur een belangrijk onderdeel is van je kaarservaring. Combineer deze vervolgens zorgvuldig met een geurolie die er goed bij past.
- Uiterlijk: Wanneer natuurlijke wassoorten afkoelen, gedragen ze zich verschillend. Sommige krijgen een zachte, matte afwerking, terwijl andere er romig en glanzend uitzien of natuurlijke glazuurpatronen hebben. Deze visuele kenmerken zijn geen fouten; ze zijn het natuurlijke gedrag van het materiaal en moeten worden geaccepteerd in plaats van gecorrigeerd.
- Duurzaamheid en herkomst: Denk na over waar de was vandaan komt, hoe deze wordt geproduceerd en of dit aansluit bij je milieuwaarden. Lokaal of regionaal geproduceerde was kan de impact van transport verminderen en duurzamere toeleveringsketens ondersteunen.
- Gebruiksgemak en leercurve: Als je nog niet zo lang kaarsen maakt, kies dan voor een was die gemakkelijk smelt en giet, kleine temperatuurschommelingen aankan en goed werkt zonder dat je ingewikkelde aanpassingen hoeft te doen.
Geuroliën: meer dan alleen een geur
Een geurolie voor kaarsen doet veel meer dan alleen een aangename geur toevoegen. Het heeft een directe invloed op hoe een kaars brandt, hoe gelijkmatig de was smelt, hoe de geur zich door de kamer verspreidt en hoe stabiel en veilig de kaars blijft in de loop van de tijd. Het kiezen van een geur is zowel een technische als een creatieve keuze, vooral als je wilt dat je kaarsen gelijkmatig branden van het begin tot het einde.
Als je de verkeerde soort geurolie gebruikt, kan deze te snel verdampen, niet goed ruiken of de manier waarop de kaars brandt veranderen. Daarom moet je alleen geuroliën gebruiken die speciaal voor kaarsen zijn gemaakt, en geen parfums, cosmetische geuroliën of diffusermengsels. Geuroliën die geschikt zijn voor kaarsen zijn gemaakt om hitte te weerstaan, zich gelijkmatig in de was te verspreiden en langzaam geur af te geven terwijl de kaars brandt. Dit zorgt ervoor dat de geur in balans is en dat de kaars goed werkt zonder de veiligheid in gevaar te brengen.
Hoe was en geur samenwerken
Het type was dat je gebruikt, beïnvloedt hoeveel geur het kan vasthouden en hoe die geur in de loop van de tijd vrijkomt. De moleculen in elke was zijn anders, wat invloed heeft op hoe goed de geur zich eraan hecht, hoe snel deze verdampt bij verhitting en hoe gelijkmatig deze zich door de gesmolten was verspreidt. Dit betekent dat dezelfde geurolie heel anders kan ruiken wanneer deze wordt gemengd met verschillende soorten was.
Zachtere wassoorten, zoals soja- of kokosmengsels, hebben de neiging om geuren beter vast te houden en deze vrijer in de ruimte af te geven. Hierdoor wordt de geur bij hoge en lage temperaturen sterker verspreid. Omdat ze dichter zijn en de geur langzamer afgeven, hebben hardere wassoorten, zoals bijenwas of pillar-mengsels, vaak minder geurstof nodig. Als je te veel geurstof aan een harde was toevoegt, kan dit ervoor zorgen dat de kaars minder goed werkt of minder stabiel brandt, in plaats van dat hij lekkerder ruikt.
De meeste kaarsrecepten vragen om een geurstofgehalte van 6-10%, maar dit percentage kan variëren, afhankelijk van het type was en geurstof dat wordt gebruikt. Het is belangrijk om kleine hoeveelheden te testen voordat je veel kaarsen maakt. Zo kun je zien hoe de kaars brandt, hoe de geur verandert en of de balans goed is. Dit is een van de belangrijkste stappen bij het maken van kaarsen die lekker ruiken en veilig, gelijkmatig en consistent branden.
Veelgestelde vragen over het maken van milieuvriendelijke kaarsen
V1. Kan ik etherische oliën gebruiken in plaats van geurolie bij het maken van kaarsen?
Dat kan, maar veel etherische oliën zijn niet veilig of stabiel bij kaarsenwas. Wanneer ze worden verwarmd, kunnen ze afbreken, van geur veranderen of irriterend worden. Geuroliën die veilig zijn voor kaarsen zijn meestal betrouwbaarder en veiliger om elke keer hetzelfde resultaat te krijgen.
V2. Is koolzaadwas beter dan sojawas?
Niet beter, alleen anders. In Europa wordt raapzaadwas vaak lokaal geteeld en is het duurzamer, terwijl sojawas gemakkelijker te vinden en te gebruiken is voor beginners.
V3. Hoe lang moeten kaarsen uitharden?
Afhankelijk van het type was en geur dat wordt gebruikt, duurt dit meestal tussen de 48 uur en 14 dagen. Door goed uitharden kunnen de was en de geur zich volledig verbinden, waardoor zowel de geurverspreiding als de brandduur beter worden.
V4. Wordt kokoswas altijd gemengd?
Ja, vaak wel, want pure kokoswas is erg zacht en moet worden gemengd met andere natuurlijke wassoorten om het sterker en stabieler te maken. Hierdoor behoudt de kaars zijn vorm en brandt hij gelijkmatiger.
Kaarsen maken met aandacht
Het is niet alleen een kwestie van techniek wanneer je je was en geur kiest, het is ook een kwestie van smaak. Door je eigen zelf kaarsen maken, kun je zelf bepalen hoe je ruimte aanvoelt, ruikt en bijdraagt aan je gezondheid. Je kunt zelf kaarsen maken die niet alleen mooi zijn, maar ook aansluiten bij je waarden, door natuurlijke was en een uitgebalanceerde geurolie te gebruiken.
Zelf kaarsen maken op een milieuvriendelijke manier betekent dat je de tijd neemt, betere materialen kiest en net zoveel geniet van het proces als van het eindresultaat. Je kunt de volledige collectie voor het maken van kaarsen bekijken bij YouWish als je klaar bent om zorgvuldig geselecteerde wassoorten, kaarsveilige geuren en milieuvriendelijke kaarsingrediënten uit te proberen. Dan kun je beginnen met het maken van kaarsen die echt jouw stijl en waarden laten zien. Als je je eigen kaarsen maakt, maak je niet alleen licht, maar bepaal je ook op de meest natuurlijke manier de sfeer, de intentie en het comfort.