Kaars tunneling oplossen: zo red je jouw kaars van de afgrond

Je hebt het vast wel eens meegemaakt. Je koopt (of maakt!) een prachtige nieuwe kaars, steekt hem aan en geniet van de sfeer. Maar na een paar uur merk je iets vervelends: de vlam brandt alleen recht naar beneden in het midden. De randen blijven hard en onaangeraakt, en je blijft zitten met een dikke muur van verspilde was terwijl de lont verdrinkt in een diep gat. Dit fenomeen heet ’tunneling’ en het is de nachtmerrie van elke kaarsenliefhebber en maker.

Het goede nieuws is dat een tunnelende kaars bijna altijd te redden is. Of je nu een hobbyist bent die zijn eigen creaties wil perfectioneren, of gewoon die mooie geurkaars op tafel wil herstellen, wij leggen je uit hoe je tunneling herkent, oplost en voortaan voorkomt.

Eerste hulp bij tunneling: trucs voor kaarsen die je al hebt

Heb je een kaars die al op een krater begint te lijken? Gooi hem zeker niet weg. Zolang de lont nog bereikbaar is, kunnen we de boel vaak nog rechttrekken. Het doel is simpel: de harde was aan de randen vloeibaar maken zodat deze zich voegt bij de smeltpool in het midden.

De meest effectieve ‘hack’ voor thuisgebruik klinkt misschien wat gek, maar werkt fantastisch: de aluminiumfolie-methode. Vouw een stuk aluminiumfolie dubbel en wikkel dit rond de bovenkant van de kaars, zodat je een soort koepeltje vormt. Zorg ervoor dat je aan de bovenkant een opening vrijlaat van ongeveer twee tot drie centimeter waar de vlam zuurstof krijgt en rook kan ontsnappen. Laat de kaars vervolgens minstens een uur branden (blijf er wel bij!). Het folie reflecteert de hitte naar beneden, waardoor de harde randen smelten en terugvloeien naar het midden. Het resultaat is vaak een mooi, egaal oppervlak.

Als de tunnel nog niet heel diep is, kun je de bovenkant ook handmatig smelten. Dit werkt volgens hetzelfde principe als wanneer je oneffenheden in een nieuwe kaars wilt wegwerken. Zoals we uitleggen in ons artikel over hoe kaarsengaten op te lossen, kun je een hittepistool (heat gun) of een krachtige föhn gebruiken om het oppervlak te manipuleren. Zet de föhn op de heetste stand en blaas voorzichtig over de was. Pas op dat je niet te hard blaast om spetteren te voorkomen. Blijf ronddraaien totdat de bovenste laag volledig vloeibaar en glad is.

Waarom gebeurt dit? (De wetenschap voor makers)

Voor de makers onder ons is het repareren van een tunnel handig, maar het voorkomen ervan is waar het echte werk begint. Tunneling is bij zelfgemaakte kaarsen meestal geen gebruikersfout, maar een ontwerpfout. Het begint allemaal bij het ‘geheugen’ van de was. De eerste keer dat je een kaars brandt, bepaal je in feite de diameter voor de rest van zijn leven. Als je een kaars uitblaast voordat de hele bovenlaag gesmolten is (de volledige ‘melt pool’), zal de kaars bij de volgende brandbeurt zelden voorbij die eerste ring branden.

Toch, als een kaars zelfs na drie of vier uur branden de rand niet haalt, ligt het probleem bij de constructie. De meest voorkomende oorzaak is een te kleine lont. De lont is de motor van je kaars en moet genoeg hitte genereren om de was tot aan de rand van de container te smelten. Het kiezen van de juiste lont is precisiewerk. In onze gids over 5 dingen die elke beginnende kaarsenmaker moet weten lees je dat dezelfde lont niet voor elke combinatie werkt. Een katoenen lont die perfect werkt in pure sojawas, kan verdrinken in een mix met zware geurolie. Veel makers zweren daarom bij de stabiliteit van houten lonten of de gespecialiseerde TCR-serie.

Daarnaast speelt de container een enorme rol. De diameter van je glas bepaalt direct hoe krachtig je lont moet zijn. Heb je een breed glas, zoals een model van 55cl, dan heb je soms zelfs meerdere lonten (double-wicking) nodig om de hele oppervlakte te bereiken. Probeer je één iel lontje in een pot van tien centimeter breed te stoppen? Dan vraag je om tunneling.

Hoe voorkom je tunneling in je volgende batch?

Ben je van plan om zelf kaarsen te gieten? Een goede voorbereiding bespaart je een hoop frustratie en verspilde was. Testen is hierbij het toverwoord. Gooi niet meteen je hele voorraad in de verkoop, maar maak eerst één testkaars. Zoals beschreven in ons stappenplan over hoe je een container kaars maakt, is geduld tijdens het proces essentieel. Voer een brandtest uit: steek de kaars aan en kijk elk uur wat de smeltpool doet. Na ongeveer drie tot vier uur moet de vloeibare was de rand van het glas raken. Gebeurt dit niet? Dan moet je ‘wick up’ (een maatje groter kiezen).

Let ook goed op de wassoort die je gebruikt. Hardere wassoorten zoals paraffine hebben een hoger smeltpunt en vereisen soms een hetere vlam dan de zachtere sojawas. Bijenwas is nog complexer; dit is een zeer harde, natuurlijke was. Gebruik je witte bijenwas korrels, houd er dan rekening mee dat je waarschijnlijk een dikkere lont nodig hebt dan je gewend bent van sojakaarsen. Voor wie helemaal geen zin heeft in smelten en testen, is kaarsenzand (een poedervormige was) of gelwas een interessante optie. Omdat zandwas losse korrels zijn, smelt het direct rondom de lont en vult het zichzelf vaak aan.

Pas wel op voor de ‘over-wick’ valkuil. Het is verleidelijk om gewoon de allergrootste lont te pakken om tunneling zeker te voorkomen, maar dat creëert nieuwe gevaren. Een te grote lont zorgt voor een vlam die flakkert, rookt en de container gevaarlijk heet kan maken. Dit is net zo problematisch als tunneling. Het gaat om de balans tussen was, geur en lont. Wil je meer weten over hoe deze elementen op elkaar reageren? Lees dan zeker onze diepte-analyse over kaarsen maken met geuroliën en tips voor een perfecte geurverspreiding.

Tunneling is vervelend, maar geen ramp. Met een stukje aluminiumfolie red je je bestaande collectie vaak al van de ondergang. En als maker is het simpelweg een kwestie van de juiste wiskunde toepassen tussen de diameter van je pot, het type was en de dikte van je lont. Durf te testen en wees geduldig; die perfecte, vlakke brandbeurt is het wachten waard.

Bekijk ons assortiment en vind de juiste materialen voor jouw volgende project.